27 Ιουν 2012

Κριτική του βιβλίου «Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν» από την Στέλλα Τυρταίου στο "Τεχνόσπιτο"

Πόσο εύκολα μπορεί η φαντασία σου να σε παραπλανήσει…;

Το βιβλίο περιλαμβάνει 12 μικρά διηγήματα που φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους αφού σε κάθε ένα οι ήρωες και οι καταστάσεις διαφέρουν πλήρως. Ή μήπως όχι; Μπορούν οι σκισμένες σελίδες ενός ημερολογίου να αποκαλύψουν στοιχεία για ένα τρομακτικό μυστικό; Πώς συνδέεται το δωμάτιο με τους καθρέφτες με το πεπρωμένο; Ποια σχέση μπορεί να έχει το Facebook με την μετεμψύχωση; Σχετίζεται, άραγε, η μεταθανάτια εμπειρία ενός μικρού κοριτσιού με την τυχαία σύλληψη ενός εγκληματία; Τα παιχνίδια της μοίρας και οι άλλες ιδιαίτερες καταστάσεις που περιγράφονται σε αυτές τις σύντομες ιστορίες, αν και παρουσιάζονται αυτόνομες, με αρχή, μέση και τέλος, για κάποιο λόγο δίνουν την αίσθηση ότι συνδέονται.
Οι συνθήκες που περιγράφονται σε κάθε ιστορία δεν είναι οι συνηθισμένες που συναντά ο κάθε άνθρωπος στη καθημερινότητά του. Όταν γίνεται αναφορά σε ένα επιστημονικό πείραμα ή σε ένα φόνο από μαφιόζο, καταλαβαίνει κάποιος ότι οι χαρακτήρες είναι ξεχωριστοί και σπάνια απαντώνται στην πραγματικότητα. Το μεταφυσικό στοιχείο είναι διάχυτο και δίνει το στίγμα του σε κάθε μία από αυτές. Μέσα, όμως, από τη ροή του κειμένου ο αναγνώστης αρχίζει να θέλει να μπει στους ρόλους ή έστω να γίνει κοντινός παρατηρητής των καταστάσεων που διαδραματίζονται.


Σε έρευνά μου και σε συζητήσεις αιωρείται η άποψη ότι τα διηγήματα θυμίζουν το συγγραφέα Έντγκαρ Άλαν Πόε. Δε θα διαφωνήσω ούτε να συμφωνήσω απόλυτα. Παρόλο που το κλίμα που δημιουργείται κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, ο λόγος του Καπανδρέου είναι πιο απλός και άμεσος κάνοντας τον αναγνώστη πιο εύκολα μέρος της εικόνας. Δημιουργείται, δηλαδή, έστω για λίγο, η αίσθηση ότι αυτό που συμβαίνει στον ήρωα θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα.
Τα θέματα που προσεγγίζει ο συγγραφέας, εκτός από το προφανές ξεδίπλωμα μιας ιστορίας, αφορούν και σκέψεις που όλοι έχουμε κάνει κάποια στιγμή αλλά και πεποιθήσεις που, είτε ενισχύουμε είτε αναθεωρούμε πολύ συχνά. Το κατά πόσο ένα όνειρο μπορεί να είναι οιωνός καταστάσεων, το εάν ένα γεγονός του παρελθόντος μπορεί να επηρεάσει το μέλλον, η πιθανότητα το υποσυνείδητό μας να είναι αυτό που ορίζει τις ενέργειές μας, ή το εάν, τελικά, υπάρχει προδιαγεγραμμένο πεπρωμένο για όλους ή αν εμείς καθορίζουμε τη μοίρα μας, αποτελούν μέρος αυτών των ιστοριών όπως άλλωστε και αέναων φιλοσοφικών αναζητήσεων.

Τεχνικά το βιβλίο είναι καλογραμμένο και μέσα σε μόλις 156 σελίδες ο αναγνώστης μπορεί να μπει σε 12 διαφορετικές καταστάσεις σα να διάβαζε 12 διαφορετικά βιβλία. Το κείμενο διαβάζεται άνετα, η κάθε ιστορία έχει γρήγορη εξέλιξη και σε κρατά σε εγρήγορση. Η γραμματοσειρά και το μέγεθός της προετοιμάζουν ο έδαφος για μια ξεκούραστη ανάγνωση και η ποιότητα της έκδοσης είναι αρκετά καλή. Θεωρώ πως, ανάλογα βέβαια και με τις αναγνωστικές συνήθειες του καθενός, μπορεί να διαβαστεί μέσα σε λίγη ώρα. Ταυτόχρονα, όμως, και ακριβώς επειδή οι ιστορίες είναι αυτοτελείς, μπορεί να αποτελέσει μικρή ανάσα στο διάλλειμα της δουλειάς ή να συντροφεύσει μία σύντομη διαδρομή με το λεωφορείο ή ακόμα και μια μικρή καληνύχτα πριν το βραδινό ύπνο.
Αν θα έπρεπε να αναφέρω ένα – δύο αρνητικά στοιχεία αυτά θα ήταν αρχικά το γεγονός ότι δεν έχουν όλες οι ιστορίες την ίδια έκταση (σε σελίδες), κάτι που ανατρέπει λίγο την ισορροπία μεταξύ των διηγημάτων. Κατά δεύτερον θα μπορούσες να πεις ότι δεν έχουν όλες την ίδια ένταση και αγωνία. Παρόλα αυτά είναι ένα ευχάριστο βιβλίο, ιδιαίτερα για τους πολυάσχολους αναγνώστες.


Δεν υπάρχουν σχόλια: